نويسنده: دكتر الله كرم صالحي
در مناظره انتخاباتي كانديداهاي رياست جمهوري، وجه مشترك تمام آن گفتگوها دو كلمه «بيكاري و گراني» بود كه هر دو ناشي از ناكارآمدي سيستم توليدي كشور در کذشته بوده است. يادم مي آيد كه در زمانهای نه چندان دور در كتاب درسي ما نوشته شده بود كه عوامل توليد و رشد اقتصادي كشور شامل نيروي كار، سرمايه، تكنولوژي و مديريت مي باشد. حالابيش از 30 سال از آن زمان گذشته است و ما در بخش توليد و اقتصاد بيش از پيش و بشدت در وضعيت غيرمتعارفي قرار داريم. واقعا كدام يك از اين عوامل باعث اين وضعيت نامطلوب شده است؟

از نظر نيروي كار، قاطبه ساختار جمعيتي كشور ما را نيروي فعال آن تشكيل مي دهد. رشد تدريجي جمعيت، توسعه بهداشت و ورود فارغ التحصيلان جديد دانشگاهي بويژه زنان از عوامل موثر در افزايش نيروي آماده براي كار بوده است. بعد از انقلاب از نظر سطح سواد، رشد قابل ملاحظه اي داشته ايم. نخبگان علمي ما در سطح ايران و جهان همواره هم در المپيادهاي علمي و ارائه مقالات بين المللي و هم در سطح كاربردي در كليه سطوح عملياتي بخوبي درخشيده اند. از نظر رشد علمي و توسعه فضاي دانشگاهي، تاليف كتاب و مقاله واقعاً جهش بي نظيري داشته ايم. اين درحالي است كه براساس سرشماري سال 1390 ميانگين نرخ بيكاري و مهاجرت نيروي جوان جوياي كار به خارج از كشور افزايش يافته است كه اين دو عامل خود بيانگر وجود ظرفيت نيروي كار بالقوه مي باشد. با اين نيروي فعال و جوان و رشد فزاينده علمي اصولاً ما مشكلي از نظر نيروي كار آموزش ديده نداريم.
    ما كشوري هستيم كه از نظر داشتن سرمايه واقعاً جزء كشورهاي مطرح دنيا مي باشيم. با وجود برخورداري از دو درياي بزرگ مازندران و خليج فارس و شرايط استراتژيك آنها، چهار فصل متنوع سال، آب و هواي مختلف و نزولات جوي متناسب، منابع نفت و گاز فراوان، اراضي حاصلخير و مرغوب و مستعد كشاورزي، معادن طبيعي گوناگون، صنايع مادر، روخانه هاي پرآب و جاري و آب هاي سطحي و زيرزميني، رشته كوه هاي طولاني و جنگل هاي زيبا، آثار باستاني و تاريخي متعدد، شايد در خاورميانه بي نظير و در دنيا كم نظير مي باشيم.
    تكنولوژي عامل خلق ثروت است و از جنبه هاي گوناگون قابل بررسي مي باشد. يك جنبه آن سرمايه گذاري در زيرساخت هاي فني است كه اين خود مستلزم داشتن نيروي متخصص، دانش فني، توانايي اقتصادي و سرمايه ملي است. ما در دوران جنگ تحميلي و دوران تحريم ها نشان داديم كه مي توانيم به يمن تلاش نيروهاي خلاق و متعهد و وجود استعدادهاي محيطي و مالي موجود خيلي از نيازهاي تكنولوژيكي خود را بدون كمك ديگران تامين نماييم. در زمينه فناوري هاي نوين مانند نانوتكنولوژي، ژنتيك و بيوتكنولوژي، فناوري پزشكي و دارويي، ساخت موشك هاي ميان برد و دوربرد، تاسيسات سدسازي و هسته اي، پيشرفت قابل توجه و شگفت انگيزي داشته ايم به گونه اي كه دشمنان ما براي جلوگيري از اين پيشرفت ها اقدام به ترور دانشمندان ما نمودند. جنبه ديگر آن تبادل نيازهاي تكنولوژي است اگر كشوري خود قادر به تامين بخشي از فناوري هايش نباشد چنانچه از سرمايه لازم برخوردار باشد مي تواند به عنوان يك كالاآن را از ديگران تامين نمايد. پس با اين توصيف از نظر تكنولوژي هم نبايد مشكلي داشته باشيم.
    اما به نظر مي رسد آنچه كه توليد و پيشرفت اقتصادي ما را با مشكل مواجه كرده است عامل مديريت است. متاسفانه اين موضوع در مقايسه با كشورهاي آسياي شرقي مانند ژاپن، كره، تايوان، مالزي، سنگاپور، و برخي از كشورهاي كوچك حوزه خليج فارس كه فاقد تمدن تاريخي و خيلي از منابع و توانايي هاي بالقوه اي كه در بالاذكر شده است، مي باشند، بيشتر به چشم مي خورد. اگر توليد كشور ما دستخوش مسائل اقتصادي مانند بيكاري، تورم و كاهش ارزش پول، ناكارآمدي تسهيلات بانكي و فقدان نقدينگي، كاهش بهره وري، نبود زمينه و انگيزه هاي سرمايه گذاري و مسائل سياسي مانند ساختارهاي عريض و طويل دولتي، وجود رانت هاي خصوصي، تحريم ها و ارتباطات نامناسب بين المللي قرار گرفته است آيا عمدتاً ناشي از نبود سياست گذاري ها و برنامه ريزي درازمدت، تصميمات و اقدامات مديريتي نيست؟
    يكي از شهرهاي پيشرفته و توريستي روسيه بنام سن پترزبورگ (يعني شهر پتر كبير) مرهون اقدام مديريتي شخصي بنام پتر است. وي تصميم مي گيرد كه از رود نوا كانال آبي بزرگي را به اراضي مسطحي در محل فعلي شهر سن پترزبورگ حفر و با سنگ هاي بسيار قطوري اين كانال را ايمن مي نمايد اين كار 150 سال طول كشيد. در طي اين مدت پتركبير توسط امپراتور بعدي به قتل مي رسد و تا اتمام كار كانال كشي به همين ترتيب چندين امپراتور بعدي نيز كشته مي شوند اما دامه كار كانال متوقف نشده يا تغيير نمي كند زيرا امپراطورهاي بعدي معتقد به برنامه كار و انجام آن بودند و نتيجه كار آنها تاسيس شهر توريستي شد كه درحال حاضر درآمد سالانه آن، حاصل از جهانگردان خارجي، ميلياردها دلار است.
    اما متاسفانه مديران ما وقتي بر مسند مديريت تكيه مي زنند اعتقادي به عملكرد و برنامه هاي مدون شده قبلي ندارند و در بيشتر موارد دوباره همه چيز از نو شروع مي شود و با اين كار هزينه هاي سنگيني به جامعه تحميل مي گردد. بخشي نگري، فعال نبودن بخش خصوصي و ايجاد بنگاه هاي اقتصادي شبه دولتي، روزمرگي و سياست زدگي در تدوين و اجراي سياست ها و برنامه هاي اجرايي، اقتصاد نفتي، بي توجهي به شايسته سالاري، تغييرات پي درپي سياست هاي اقتصادي، نداشتن تعامل با جامعه بين المللي، باندبازي و خودي و ناخودي كردن، ناكارآمدي تصميمات متناقض مديريتي، تحريم هاي ظالمانه و... كه همگي از مصاديق ضعف مديريت مي باشند، موجب شده كه فضاي كسب و كار كشور ما با ركود مواجه شود و آثار منفي آن بر ساير بخش هاي جامعه نيز مترتب گردد.
    با اين همه نظريه هاي مديريتي و اقتصادي كه در دانشگاه، دوره هاي آموزشي كوتاه مدت و بلندمدت براي مديران ما ارائه مي گردد روند مذكور نشان مي دهد كه ما هنوز در علم اداره كسب وكار و مديريت اقتصادي كشور سردرگم هستيم. با اين وضعيت براي ايجاد رونق در فضاي كسب وكار آنچه بايد در برنامه دولت تدبير و اميد بطور جدي به آن پرداخته شود، اهميت دادن به مقوله مديريت است گرچه بارقه اميد آن در انتخاب كابينه مجرب و كاردان دولت و تيم اقتصادي آن ايجاد شده است، اميد است در ساير سطوح مديريتي بويژه انتخاب استانداران و مديران كل سازمان ها و واحدهاي صنعتي، تجاري و خدماتي بزرگ كشور بويژه بخش هاي اقتصادي نيز اين مهم مورد توجه قرار گيرد و شايسته سالاري به معناي واقعي در راس همه آنها اعمال گردد تا انشاءالله در آينده نزديك شاهد شكوفايي اقتصادي كشور ايران باشيم كه حقيقتاً مردم شهيدپرور و هميشه در صحنه ايران سزاوار آنند. به گفته رهبر معظم انقلاب: «همه بايد احساس كنند كه بار سازندگي كشور بر دوش آنهاست. ما خودمان بايد كشور را بسازيم؛ كسي كشور ایران را براي ما آن چنان كه مورد نياز ماست، نخواهد ساخت. ما خودمان هستيم كه خانه خودمان را بر طبق نيازهاي خودمان مي سازيم. بايد ترتيبي داده بشود و مكانيسمي به وجود بيايد كه كارگزاران حكومتي، از دل و جان خودشان را به معناي حقيقي كلمه، خدام و خدمتگزاران واقعی مردم بدانند.». پیروز باشید

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: