چكيده:
«مال امير(1)» شهري است كه در طول تاريخ فراز و نشيب هايي داشته است ، اين شهر از مناطق جنوب غربي ايران است كه عيلامي ها بر آن حكمراني مي نمودندو آثار وكتيبه هاي به جاي مانده از دوران عيلامي مانند: اشكفت سلمان(2) وكول فره(3) در اين منطقه خود گوياي اين حقيقت است . مال امير پس از عيلامي ها دردوره حاكميت مادها ، هخامنشيان ، اشكانيان وساسانيان همچنان يكي از شهرهاي مهم وتأثيرگذار در روند تحولات سياسي ، اقتصادي اين سلسله ها بوده است .
اعراب مسلمان در سال هفدهم هجري مال امير رافتح كردند واز آن پس اين شهر مورد توجّه آنان قرار گرفت. دردوران اسلامي وبا تشكيل حكومت هاي ايراني تحت نفوذ وسيطره ي حكومت هاي ديلميان آل زيار و آل بويه قرار گرفت. پس از آن درنيمه ي دوم قرن ششم تا سال (827ه.ق.) به عنوان مركز زمامداري حكومت محلّي اتابكان لر بزرگ انتخاب شد.در اين مقاله ، جغرافياي طبيعي وانساني مال امير ، اسامي اين شهر در گذشته ، جايگاه مال امير در متون قديم جغرافيايي وپيشينه ي تاريخي آن و وضعيت مال امير در قرون اوليه اسلامي و در دوره ي اتابكان بررسي وتحليل شده است .اين پژوهش با روش توصيفي وتحليلي بر پايه ي منابع كتابخانه اي است و پس از ارزيابي داده هاي تاريخي وتجزيه و تحليل آنان به سازماندهي و استنتاج از آن پرداخته است .
واژه هاي كليدي:
اتابكان ،ايذج ،لر، لربزرگ ،مال امير

ادامه در ادامه مطلب...

سفارش فردوسی به پاسداری از نوروز و جشنها و آداب و رسوم ملی ایران :

پادشاهی دارای - داراب چهارده سال بود

بیارید این آتش زردشت      بگیرد همان زند و اوستا بمشت

نگه دارد این فال جشن سده      همان فر نوروز و آتشکده

همان اورمزد و مه و روز مهر      بشوید به آب خرد جان و چهر

کند تازه آیین لهراسبی      بماند کین دین گشتاسبی

 نویسنده: حسین چراغیان بختیاری

فرومایه را بخـت گــردد بلنـد        شود خوار هرکس که هست ارجمند

ترادانش و دین رهاند درست       در رسـتـگــاری بـبــایــدت جــسـت

                                                                  (فردوسی رضی الله عنه)

اتابک یا اتابیگ واژه ای است ترکی که در دوران سلجوقی به معنی امیر ، معلم شاهزادگان، پدربزرگ، حاکم محلی و در تاریخ معاصر ایران به عنوان صدراعظم بکار رفته است. تکله نام یکی از اتابکان لرستان بزرگ است که در ایذه مالمیر فرما نروائی می کرده است. در گویش بختیاری تکله را حاکم دادگستر و سردارجنگی می نامیدند و در فرهنگ لغت به معنی شوریده و مجنون آمده است. اکراد به معنی کردان و یا چادر نشینان است و الوار به معنی مردمان لیر نشین یا ساکنان کوه و جنگل اطلاق شده است. علامه علی اکبر دهخدا می نویسد: الوار،} اَل ْ} (ع ص ، اِ) جمع عربی لفظ لُرکه ایلی است در ایران .(فرهنگ نظام ). در متن اللغة آمده : لور جنسی از اکراد است، انتهی-  بنظر میرسد که لر در عربی بصورت لور درآمده و برطبق قاعده ٔ عربی به الوار جمع بسته شده است و فارسی زبانان آن را بصورت عربی بکار برده اند.

ادامه در ادامه مطلب...

سال هاست که میان طرفداران طب سنتی و هواداران علم جدید پزشکی بر سر انتخاب این یا آن ، مجادله و مباحثه وجود دارد آنان استدلال می کردند که هرگل و گیاهی را که پروردگار جهان آفریده محاسن و خواصی در آن است که هریک می توانند به تنهایی دردی را دوا و بیماری را شفا بخشند.

به هر حال حاصل این بحث و جدل ها به اینجا رسیده است که در این حال که دانش جراحی را به حد اعلا ارج می نهیم، ولی حتی المقدور از استفاده از دارو خواص شیمیایی خودداری کنیم و به داروهای گیاهی روی آوریم که چه از نظر طبیعت فطری بشری و چه از نظر اجتماعی صلاح مصلحت انسان در استفاده از آن هاست.

به نام خدایی که لُر آفرید                 دلش را از اندوه پُر آفرید

غمِ لُر غمِ غربتِ کوچ نیست                 خداوند لُر بره و قوچ نیست

خداحافظ ای کوچ هر سال من               خداحافظ ای بخت و اقبال من

خداحافظ ای چشمه های قشنگ              خداحافظ ای اسب و زین و تفنگ

      خداحافظ ای مردم ساده پوش             خداحافظ ای ایل پر جنب و جوش

خداحافظ ای مَشک و دُوْ و کَره             خداحافظ ای کبک و میش و بَره

یکی نْی بیاهِه ز کِینو به مال               بخونه سی مون کمی دِی بَلال

دلُم تنگِ سی پازِنونِ مُنار                    دلُم تنگِ سی بِرنُو سُوزِوار

  دلُم تنگِ سی مال و مشک و بُهون            سی کِیماس و مِرداس شاهنامه خون

دلُم ایخو وا مَم رضا و خلیل                 بِگَردُم به جُست کِلوُس و چَویل

دلُم ایخو برگرده او روزگار                    رِوِه مالِمون پشتِ تَنگِ مُنار

دلُم ایخو جونُم بهاری بوهِه                  همه زندگیم بختیاری بوهِه

تو ای ایلیاتی تو ای مرد کوچ                لُر و ترکمن،کرد و ترک و بلوچ

تو بشنو حدیث دل این مُرده را             تکاپوی بُغض ترک خورده را

غریبانه در انزوا مانده ام                      من از کوچ و از گله جامانده ام

   غریبیم و از غربت آزرده ایم                  نفس می کشیم از نفس مُرده ایم

                      شاعر: روشن سلیمانی

نوشته دکتر عزت اله عبدالهی نوروزی


حاكمان اتابك پناهگاهي براي اديبان و دانش دوستان بودند، و دوره ي آنان سرشار از معنويت وفرهنگ براي ديار لر بزرگ بود.سرزمين لر بزرگ در سايه حاكماني فرهنگ دوست ، مركز داد وستد علم ، دين ومعنويت بود.مدارس و اتابكيه1 هاي لرستان و مال امير مركز حكومت آنان، هم چون دانشگاه هاي امروزي پررونق و دانشمندان زيادي مقيم يا فارغ التحصيل آنها بودند. رجوع به متون بازمانده از آن عهد ما رابه اين نكته رهنمون مي سازد كه عصر پرشكوه فرهنگ وتمدن اتابكي چگونه بر جغرافياي اين ديار سايه گستر بوده است .

ادامه در ادمه مطلب...